8. Zajezdnia kolei górniczej przy Rzęsie
Zajezdnia kolei górniczej znajdowała się przy ulicy Śląskiej-Zwycięstwa w okolicy Rzęsy.
Schodząc z parkingu przy ulicy Zwycięstwa w kierunku stawu Rzęsa z prawej strony na skarpie można zauważyć tunel o szerokości ok. 4m, wysokości ok.4m, i długości ok.15m. Jest to kolejna historyczna budowla pozostała w naszym mieście . Do tego obecnego tunelu wjeżdżał parowóz , a właściwie przejeżdżał pod wiaduktem , bo kiedyś był to wiadukt o szerokości ok.15 metrów ,gdzie górą jak dzisiaj można przechodzić, czy przejeżdżać na pola w kierunku Alei Spacerowej. Parowóz przejeżdżając przez wiadukt dalej jechał na otwartym terenie ,można powiedzieć „wąwozie” i na wysokości ulicy Dworskiej wjeżdżał dopiero w tunel, ale już pod ziemią na około 10 metrów poniżej tej ulicy, gdzie była zajezdnia tej kolei górniczej. Motorniczy pociągu miał tam też miejsce do naprawy i konserwacji parowozów.
Przy zajezdni znajdowała się Dukla podsadkowa do Szybu Parkowego, który znajdował się przy obecnym Urzędzie Skarbowym. Miejsce przy obecnym tunelu, a byłym wiadukcie było jednocześnie przystankiem początkowym, gdzie górnicy wchodzili do wagonów i dojeżdżali do pracy do Szybu Górniczego Bańgów. W oczekiwaniu na odjazd pociągu górnicy stali pod zadaszonym drewnianym przystankiem , który był wybudowany zaraz przy obecnym tunelu . Trasy kolei wąskotorowej rozmieszczone były po całym terenie byłej piaskowni , a dowóz górników prowadził torowiskiem
wzdłuż ulicy Zwycięstwa , później tory odbijały w prawo w kierunku Alei Spacerowej i do Szybu Bańgów znajdującego się na rogu ulic Bańgowska – Krupanka. Tym śladem torowiska można było też w lewo dojechać do Michałkowic w kierunku ulicy Harcerskiej, aż do Szybu Północnego i do kopalni Michał. Wspomniana zajezdnia kolei górniczej przestała funkcjonować do momentu zalania wodą całego terenu po piaskowni . Do obecnego tunelu podłączony jest przepust z rur betonowych przez który kiedyś przepływał nadmiar wody z pól po przeciwnej stronie tj. z tyłu byłego już Haldexu. Funkcjonowały wtedy odpowiednie rowy odwadniające z tego terenu powodujące naturalne nawodnienie stawu Rzęsa, czy jak kiedyś mówiono Pańskiego. Dlaczego od tego odstąpiono, nie wiadomo, a jest to bardzo istotne z uwagi na braki wody w stawach. Tak właściwie woda przez ten tunel-przepust miała źródło, aż z terenów Bytkowa przy ulicy Watoły, gdzie ciekiem wodnym przebiegała wzdłuż szerokich torów kolei i na wysokości numeru 13 pod ulicą Oświęcimską dalej płynęła, aż przez przepust w nasypie przy nowym rondzie pod ulicą Michałkowicką i z tyłu za Nowym Światem wzdłuż ogródków w kierunku wspomnianego przepustu w tunelu przy Rzęsie.
Dalej ciek wodny płynął przez staw „milicyjny” i dalej przez staw Remiza i dalej w kierunku „ Zollamt” punktu granicznego , aż do rzeki Brynicy. Obecnie ciek wodny nie istnieje, a szkoda. Dlatego też dobrze byłoby ten obecny zachowany i trochę zaniedbany tunel odrestaurować , umieścić odpowiednie tablice informacyjne z historycznym jego opisem. Byłaby to kolejna atrakcja turystyczna w naszym ciekawym mieście . Pozdrawiam. Marian Jadwiszczok. 25.11.2020 rok.